Ontwerp herdenkingsmunt 2016

500 jaar Jheronimus Bosch

5 en 10 euro munt

 

JB: 1516 - 2016

Schilder, tekenaar, kunstenaar, waarnemer, verhalenverteller, visionair, moralist, vakman De beelden van JB draagt iedereen met zich mee, denk ik. Ik herinner me heel goed de schilderijen die ik als kind had gezien, zoals bijvoorbeeld de goochelaar. Moeilijkheid was wat je met die beelden kunt doen. Ze zijn immers al een beeld, een kunstwerk. Anders dan iets ontwerpen voor de slag bij Waterloo bijvoorbeeld. Wat meer een geschiedkundig verhaal is. Overigens een munt met een heel mooi ontwerp.

 

Jheronimus Bosch houdt ons met zijn schilderijen een spiegel voor, waarbij hij het onzichtbare zichtbaar maakt en de mens kan reflecteren op zichzelf. Hij waarschuwt voor de verleidingen van het leven en is daarmee één van de eerste kunstenaars die kunst persoonlijk maakt. Dit gegeven vormde de basis van mijn ontwerp; het idee dat de mens zelf verantwoordelijk is voor zijn doen en laten en zelf moet kiezen voor goed of kwaad.

 

Deze spiegelfunctie hanteer ik zelf ook in mijn performance-werk, waarin ik de toeschouwer onderdeel van het werk maak en ruimte schep voor zelfreflectie.

 

Het portret van Koning Willem-Alexander is zo afgebeeld alsof hij naar zichzelf in de spiegel kijkt (in feite het beeld hoe hij zichzelf ziet) en refereert tevens aan het schilderij als spiegel. Een rustig, overdenkend beeld van de Koning. Zijn houding is gebaseerd op het schilderij van Johannes de Doper, die het goede en het kwade overdenkt.

 

Het linkeroog valt samen met het oog op de keerzijde. Het oog van de kunstenaar dat ons de andere zijde van het leven laat zien, dat wat onzichtbaar is, zichtbaar maakt. Het oog verbindt op deze manier de twee verschillende werelden van voor-­‐ en keerzijde. Fragmenten uit zijn schilderijen draaien rond in een spiraal. De kijker wordt meegetrokken langs deze beelden van het gevreesde en begeerde. Verlangens trekken je naar iets toe, net als de spiraal je naar één punt trekt.

 

Het jaartal 2016 op de portretzijde is verbonden met het jaartal 1516 op de keerzijde, doordat het op exact dezelfde plaats staat en hiermee de 500 jaar JB aanduidt.

 

De schilderijen van Jheronimus Bosch zijn niet in één blik te vangen. Het kent zoveel details, dat je er als toeschouwer langdurig naar kan kijken en in het schilderij gezogen wordt om elk detail te kunnen zien. Zo heb ik in het ontwerp getracht deze zelfde beweging van kijken te vangen. Op een later moment zal de heer Heer Koldeweij de schilderijen waar ik de fragmenten heb uitgehaald toelichten.

 

Met dank aan:

Marthe Prins die mij heeft geholpen om in de eerste fase mijn ontwerp van collage naar digitaal bestand te vertalen. Aart Jilesen die gedurende het hele proces mijn klankbord was en Pannos Goutzemisis die mijn ontwerp uiteindelijk heeft vertaald naar de munt.

 

Zie ook de Officiële website Koninklijke Nederlandse Munt